Hoe een vage zenuw ons welzijn (inclusief onze fysieke gezondheid) beïnvloedt!

Een van de langste en meest onbegrepen zenuwen in ons lichaam is de Nervus Vagus. Vagus betekent in dit geval niet dat het om een vage zenuw gaat, maar is afgeleid van het Latijnse woord ‘zwerver’ en dat is precies wat deze zenuw doet. In het Nederlands heet zij ook wel de zwervende zenuw.

Deze lange zenuw zwerft van onze hoofd hersenen langs de hals, keel, slokdarm, oren, tong, hart, longen, maag, lever, alvleesklier, galblaas, nier, milt, darmen naar onze voortplantingsorganen en innerveert 95% van al onze organen (als enige).

De zwervende zenuw maakt deel uit van het autonome zenuwstelsel, het systeem dat de functies van ons lichaam regelt waar we niet over na hoeven te denken (ademhaling, hartslag, spijsvertering, hormonen), dingen die we op onbewust niveau doen, ook wel het parasympatische deel genoemd. En bestaat dan weer uit 2 takken, de dorsale (achterkant) en de ventrale (voorkant) met ieder een aparte invloed op onze gedragingen, gezondheid en welzijn. De dorsale reguleert onze ‘freeze’ reactie terwijl de ventrale tak ook wel ons sociale zenuwstelsel wordt genoemd.

Bij mensen met stress, vermoeidheid, overbelasting, darmproblemen al dan niet vanwege voedselovergevoeligheden, hart- en vaatziekten, angsten, depressie, hersenmist, Parkinson, artritis, clusterhoofdpijn en migraine, vormen van epilepsie speelt deze zenuw vaker wel dan niet een belangrijke rol. Zij hebben vaak een lagere ‘vagale tonus’.

Wat betekent deze Vagale tonus?

Dat klinkt veel ingewikkelder dan het is. De tonus betekent niets meer dan de veerkracht of bij spieren de spierspanning die de desbetreffende spier of in dit geval zenuw aankan. De sterkte van de vagusreactie staat bekend als de vagale tonus en kan worden bepaald door de hartslag te meten.

Elke keer als je inademt, klopt je hart sneller om de stroom van zuurstofrijk bloed rond te pompen in je lichaam. Adem uit en je hartslag vertraagt weer. De mate van verandering hiertussen is één van de vele dingen die door de Nervus Vagus worden gereguleerd. Hoe groter je verschil in hartslag wanneer je in- en uitademt, hoe hoger je vagale tonus. Oftewel des te meer veerkracht deze bezit.

En het mooie is; Je hebt er zelf invloed op!
Waarom is die vagale tonus zo belangrijk?

Mensen met een hoge tonus van de Nervus vagus:

1. Zijn beter in staat om te ontspannen in en na een stressvolle situatie
2. Genieten van een groter gevoel van welzijn, evenals sterkere relaties
3. Hebben een sterkere immuunsysteem respons, omdat deze zenuw de ontstekingsreactie van het lichaam reguleert
4. Hebben een beter emotie huishouding
5. Hebben meer invloed op hun vitaliteit – energiehuishouding & regulatie
6. Het is betrokken bij ons leervermogen en het vermogen dit goed op te slaan
7. De Nervus Vagus speurt naar ontstekingsreacties en geeft dit bij een goede veerkracht door aan de hersenen.
8. Hebben een grotere invloed op het ontwikkelen van zelfvertrouwen en zelfbeeld.

Recent onderzoek heeft ook aangetoond dat de zwervende zenuw direct informatie vanuit onze buik en hart hersenen direct naar onze hoofdhersenen stuurt alvorens het wordt verwerkt. Dit heet het veld van belichaamde cognitie. In lekentaal betekent het dat dat je lichaam direct signalen afgeeft aan je hoofdhersenen die het vervolgens verwerken. In dit in tegenstelling tot het oude paradigma dat onze hoofdhersenen alles controleren.

Verder heeft onderzoek aangetoond dat toename van (de lichamelijke ervaring) van compassie leidt tot toename van de vagale tonus en gelijktijdig leidt ook een toename via psycho-neuro-immunologische effecten tot een toename van de immuun functie. Dit leidt op zijn beurt weer tot een toename van de psycho-emotionele en fysiologische veerkracht. Uiteindelijk resulteert het om in een meer adaptieve en veerkrachtige toestand te verkeren.

Ten tweede leidt compassie en pro-sociale emotie ook tot meer creativiteit en van creativiteit is weer aangetoond dat het de veerkracht verhoogt. Als laatste hangt een toename van veerkracht samen met moed en het uiten van wilskracht.

Reguleert je vitale functies

Onderzoek toont aan dat een hoge vagale tonus je lichaam beter maakt in het reguleren van je vitale functies. Reguleren van bijvoorbeeld de bloedglucosewaarden, waardoor de kans op diabetes, beroerte en hart- en vaatziekten wordt verminderd.

Het verbeteren van de vagale tonus kan dus een grote invloed hebben op veel van onze grote volksgezondheidsproblemen waaronder hart- en vaataandoeningen en diabetes, darmaandoeningen, astma, diabetes, chronisch vermoeidheidssyndroom en obesitas. Maar ook in de geestelijke problematiek zoals bv. depressies en stress gerelateerde psychische aandoeningen.

De onderzoeken die lopen naar de Nervus Vagus kunnen de manier waarop we ziekten zien en behandelen behoorlijk veranderen.

 Onderzoeken

Er zijn vele onderzoeken beschikbaar waarbij een disfunctionerende zwervende zenuw een rol speelt;

En nu het allermooiste – je kunt invloed uitoefenen op je vagale tonus? Hoe?

Er zijn invasieve en non-invasieve methoden. We gaan het vooral hebben over de non-invasieve methoden, dit zijn de methoden die je zelf kunt toepassen.

Maar om een invasieve methode te noemen: bij langdurige depressie die niet lijkt te reageren op medicatie en sommige vormen van epilepsie en reumatoïde artritis, wordt gebruikt gemaakt van diepe hersenstimulatie door middel van het stimuleren van de Nervus Vagus zelf in het brein. Of de plaatsing van een zenuwstimulator die een klein elektrisch stroompje afgeeft die de Nervus Vagus prikkelt die naar het hart loopt.

Er zijn tegenwoordig ook minder ingrijpende methodes, b.v. de stimulatie in het oor waar een deel van de Nervus Vagus langsloopt door middel van elektriciteit.

 Wat kun je zelf doen?

Het lijken eenvoudige toepassingen maar ze zijn effectief omdat ze de nervus Vagus aanspreken en de vagale tonus versterken..

De Nervus Vagus is dus verre van een vage zenuw…